Je brein helpt je niet om gelukkig te worden!
Je brein is niet gemaakt voor geluk of voor depressiviteit. In beide gevallen zouden we namelijk geen drive hebben om ons voor te planten. Of gemotiveerd te zijn om ook maar iets te bereiken. Waardoor we zouden afsterven. Je brein is geprogrammeerd voor 'oké zijn'.
Niet ongelukkig en niet gelukkig. Gewoon 'oké'. Waardoor essentiële problemen voorkomen worden en we niet doodgaan aan verwondering, bedreiging of gebrek aan voortplanting. Stel dat je je heel druk maakt over wat andere mensen van je vinden of kunnen denken, of wat je nog moet doen, of over je gezondheid, je relatie of over je gewicht, dan pieker je. En dat zorgt ervoor dat je interne alarmsysteem actief is.
En dat alarmsysteem zorgde ervoor dat wij in de oertijd klaar waren om te vechten te vluchten of te bevriezen. Afhankelijk van welk gevaar er op dat moment dreigde. Je alarmsysteem zorgt ervoor dat je bloed sneller gaat pompen, dat je ademhaling omhoog gaat, en je een hyperfocus krijgt. Eigenlijk een acute stressreactie gemaakt om een bedreigende situatie te overleven. Maar tegenwoordig werkt dat systeem nog steeds heel goed.
Het zorgt ervoor dat je opzij springt als er een auto op je afstormt. Of als er anderzijds gevaar dreigt. Maar er zijn nu veel minder echt levensbedreigende situaties. Die enge spin of die muis die jij ziet. Is niet echt levensbedreigend.
Niet levensbedreigend als een sabeltandtijger in de oertijd. Maar die spin of die muis kan wel voor een paniekreactie zorgen. De maandelijkse terugkerende facturen. Je gewicht. Jezelf vergelijken met de schijnbaar perfecte levens van anderen in je omgeving of online op social media. Kan bij veel mensen enorm veel stress veroorzaken. Waardoor ze erop reageren alsof het een levensbedreigende situatie is.
Denken, dat doe je met je brein. Met je neocortex. Het deel van ons brein, dat ons onderscheidt van dieren, dat ons ons hoog voorhoofd geeft.
Het stelt ons in staat om bewust informatie te verwerken, om rationeel te redeneren en om na te denken over verleden en toekomst. Door onze neocortex kunnen we plannen, kunnen we organiseren en kunnen we ons verplaatsen in anderen. Kortom, we kunnen daardoor denken. En wij zetten tegenwoordig onze denken veel te veel in. Denken heeft een hoofdrol gekregen waardoor we verleerd zijn om naar onze intuïtie te luisteren.
En ons denken zetten we veel te veel in voor iets waar het nou juist niet voor bedoeld is namelijk Piekeren, scenario's bedenken, beren op de weg zien. Problemen zijn al te denken. Maar niet al je denken is een probleem. Leuk om over na te denken. Problemen, ongelukkig voelen, vergroot je met je denken.
Je legt het als het ware onder een vergrootglas. En wij hebben twee denksystemen. Van waaruit we gaan handelen. Het eerste systeem is een vrij onbewust automatisch snel denksysteem waarin we ons baseren op gevoel, op ingevingen en indrukken. Het is je allereerste automatische reactie op situaties. Zoals de reflex om iets op te vangen als iets valt of vloeken als je je teen stoot of als je je pijn hebt gedaan.
Systeem één is moeilijk onder controle te houden, omdat het zo snel en automatisch gaat. Het tweede denksysteem is onze ratio, ons bewuste, meer intelligente systeem. Dit systeem vraagt meer tijd en energie omdat we hierin echt gaan nadenken. En indien nodig kunnen we hiermee systeem één onderdrukken. Stel dat je iemand tegen wie heel lelijk tegen je doet.
Dan kan je vanuit systeem één: alle eerste reacties zijn woedend worden en terug schelden. Maar systeem twee denkt na: en concludeert dat het verstandiger is om weg te lopen of het uit te praten met die ander. Als je tijd neemt om je directe reacties en verleidingen te weerstaan en de tijd te nemen. Om even rustig na te denken kun je heel veel lastige situaties voorkomen. Soms wisselen we tussen deze systemen, tussen systeem één en twee.
Met systeem twee besluit je dat je gewicht wil verliezen en dat je suiker gaat laten staan. En als je collega dan een taart trakteert, dank je heel beleefd hoe lekker er ook uitziet. Maar als je een hele drukke werkdag hebt gehad en je komt heel moe thuis, heb je misschien geen zin of puf meer om te koken. Systeem één zet je dan aan tot het halen van een patatje of het bestellen van een vette pizza, in plaats van gezond te eten.
Systeem één wint het dan van systeem twee. Het is bijna alsof je een tweejarige in je hebt die iets wil, ik wil het en ik wil het nu. Systeem één kan je zien als een tweejarige. Systeem twee kan je zien als een verstandige ouder, die wat verder na kan denken. Die wat meer kan nadenken over de gevolgen van dingen.
Systeem één en twee wisselen elkaar af in hoe wij op de wereld reageren. Systeem één, daarin zitten jouw patronen vast gebakken. Je automatische eerste respons. Het is alsof iemand een knop bij je indruk of een kwartje in je gooit en voordat je het weet heb je al op deze bepaalde manier gereageerd. Systeem twee komt later en heeft daar een oordeel over.
Systeem twee wordt heel streng als het ware tegen jezelf zou ik je niet moeten reageren volgende keer ga ik het anders doen en de volgende keer dat er weer zoiets gebeurt heb je voordat je het weet alweer vanuit systeem één gereageerd.
Vind je dit interessant? Dit komt uit mijn online training Creëer je eigen geluk. Dit is de een les waarin ik uitleg hoe je brein werkt. Daar horen oefeningen bij. Want kennis tot je nemen is gaaf maar helpt je niet om dingen anders te doen of te beseffen wanneer jij systeem 1 of systeem 2 inzet. Als je meer regie wilt over je leven zal jij je er aan moeten werken. Daarom heb ik bij elke les van deze training een aantal vragen en opdrachten die je helpen om de kennis eigen te maken zodat jij je manier van denken en doen kunt veranderen. Wil jij je lekkerder in je vel voelen? Meer geluk in je leven creëren? Dan is deze training iets voor jou. Lees er hier meer over.
